Bağışıklık Sistemi ve Beslenme
Grip mevsimi veya hastalık dönemlerinde, insanlar genellikle bağışıklığı artırdığına inanılan özel yiyecekler veya vitamin takviyelerine yöneliyor. C vitamini ve turunçgiller, tavuk çorbası ve ballı çay gibi yiyecekleri popüler örnekler arasında ilk sıralarda örnek göstermek mümkün. Ancak bağışıklık sistemimiz üzerinde birçok faktör etkili olup, sadece belirli bir gıda takviyesi veya besinden etkilenmiyor. Bununla birlikte, yeterli vitamin ve mineralden oluşan dengeli bir diyet, yeterli uyku, egzersiz ve düşük stres gibi sağlıklı yaşam tarzı faktörleri ile birlikte, vücudu enfeksiyon ve hastalıklarla savaşmaya en etkili şekilde hazırlıyor. Bağışıklık sistemimizin nasıl çalıştığı ve bağışıklığı destekleyen besinleri birlikte inceleyelim:
Bağışıklık Sistemimiz Nasıl İşlev Görüyor?
Her gün potansiyel olarak zararlı mikroplara sürekli olarak maruz kalıyoruz. Vücuttaki karmaşık aşamalardan ve yollardan oluşan bir ağ olan bağışıklık sistemimiz, bizi bu zararlı mikroplara ve belirli hastalıklara karşı koruyor. Bağışıklık sistemi, bakteriler, virüsler ve parazitler gibi mikroorganizmaları tanıyarak hemen harekete geçiyor. İnsanlar iki tür bağışıklığa sahip olup bunlar; doğuştan gelen (doğal) ve edinilmiş (adaptif) bağışıklıktır.
Doğuştan gelen bağışıklık, vücudumuza girmeye çalışan patojenlere karşı koruyucu bariyerler yoluyla ulaşılan birinci basamak savunma sistemidir. Bizi koruyan bu bariyerler
• Patojenlerin çoğunu dışarıda tutmaya imkân tanıyan cildimiz,
• Patojenleri yakalama görevi ile mukus salgısı,
• Patojenleri yok eden mide asidi,
• Antibakteriyel bileşikler oluşturmaya yardımcı olan ter ve gözyaşlarımızdaki enzimler ve
• Vücuda giren tüm yabancı hücrelere saldıran bağışıklık sistemi hücreleridir.
Adaptif veya edinilmiş bağışıklık, bir patojeni tanımayı öğrenen bir sistem. Vücudumuzdaki dalak, timus, kemik iliği ve lenf düğümleri gibi hücreler ve organlar tarafından düzenleniyor. Yabancı bir madde vücuda girdiğinde, bu hücreler ve organlar antikorlar oluşturarak zararlı maddeye özgü bağışıklık hücrelerinin (farklı beyaz kan hücreleri dahil) çoğalmasına ve ona saldırıp onu yok etmesine imkan tanıyor. Bağışıklık sistemimiz daha sonra yabancı maddeyi hatırlayarak adapte olur, böylece vücuda tekrar girdiğinde bu antikorlar ve hücreler onu yok etmek için daha etkili ve hızlı hareket ediyor.
Bağışıklığı Destekleyen Bir Diyet Var mı?
Çoğunlukla aşırı işlenmiş gıdalardan oluşan ve minimum düzeyde işlenmiş gıdalardan yoksun bir beslenme de olduğu gibi, çeşitliliği sınırlı ve besin ögeleri bakımından yeterli olmayan diyetler, bağışıklık sistemini olumsuz yönde etkileyebilir.
Ayrıca, rafine şeker ve kırmızı et bakımından yüksek bir diyetin de bağırsakta kronik iltihaplanma ve bununla bağlantılı olarak baskılanmış bağışıklığa neden olabileceği düşünülüyor.
Kaynaklar
1. Harvard T.H. Chan, School of Public Health. Nutrition and Immunity. Erişim: 05.10.2020,https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/nutrition-and-immunity/