Mindful Eating (Yeme Farkındalığı): Beslenmede Yeni Bir Yaklaşım

Farkındalık ve yeme farkındalığı kavramları son yıllarda oldukça popüler olmaya başladı. Mindfull eating, birçok inanışta yaygın olarak kullanılan asırlık ve daha geniş bir uygulama olan mindfulness felsefesinden kaynaklanıyor. Mindfulness, kişinin şu andaki düşüncelerine, duygularına ve fiziksel hislerine bilinçli olarak odaklanması diyebiliriz. Mindfulness, kişinin durumuna ve seçimlerine tepki vermek yerine, bunun farkında olmayı hedefliyor.

Yeme farkındalığı, ‘Ne yenildiğinden çok, nasıl ve neden yeme davranışının oluştuğunu fark ederek, fiziksel açlık-tokluk kavramını içselleştirip duygu ve düşüncelerin etkisinin farkında olarak, çevresel etmenlerden etkilenmeden, besin seçimlerini yargılamadan burada ve şu anda tüketilecek olan besine odaklanarak yeme’ olarak tanımlanıyor. Bu durum, genel beslenme deneyimini iyileştirebiliyor. Ayrıca yeme farkındalığı kişiyi vücudu doyurucu ve besleyici seçimler yapmaya da teşvik ediyor.

Yeme alışkanlıklarımızın daha fazla farkına vardıkça kendimize ve çevremize fayda sağlayacak davranış değişikliklerine yönelik adımlar atabiliriz. Peki yeme farkındalığı bu davranış değişikliğini nasıl sağlıyor, gelin birlikte inceleyelim:

• Yeme farkındalığı, yüksek farkındalık ve yargılama olmaksızın yeme deneyimlerinize, yemek hakkındaki düşüncelerinize ve hislerinize odaklanıyor.

• Seçilen yiyeceklere, iç ve dış fiziksel ipuçlarına ve bu ipuçlarına verdiğiniz tepkilere odaklanılıyor.

• Amaç, daha keyifli bir yemek deneyimi ve yeme ortamının anlaşılmasını teşvik ediyor.

• Yemeği daha geniş yelpazede ele alarak, yemeğin nereden geldiğini, nasıl hazırlandığını ve kimin hazırladığı gibi sorulara odaklanıyor.

• Yeme miktarını etkileyen faktörlerin farkındalığını sağlıyor.

• Yemek yerken yemeğin tadına, koktuğuna ve oluşturduğu hisse odaklanılmasını sağlıyor.

Yeme farkındalığı sağlamak için 7 ipucu

Yemeği onurlandırmak: Yemekte yer alan besinlerin nerede yetiştirildiğini ve yemeği kimin hazırladığını öğrenin. Yeme deneyimini derinleştirmeye yardımcı olmak için dikkatinizi dağıtmadan yemek yemeye odaklanın.

Tüm duyularınızı harekete geçirin. Yiyeceklerin seslerine, renklerine, kokularına, tatlarına ve dokularına odaklanın ve yemek yerken nasıl hissettiğinizi fark edin. Bu duyuları harekete geçirmek için yemek yerken ara verebilirsiniz.

Daha küçük porsiyonlar tercih edin.Böylece aşırı yemeyi ve yiyecek israfını önlemeye yardımcı olun. Mümkünse tabağınızın 22 cm’den büyük olmamasına dikkat edin.

Küçük lokmalar halinde yiyerek ve yemeği iyice çiğneyin.Böylece, yeme eylemini yavaşlatarak yemeğin lezzetini tam olarak deneyimleyebilirsiniz.

Aşırı yemekten kaçınmak için yavaş yiyin. Yavaş yemek; doyma hissini, tok olduğunuzu ve yemeyi bırakabildiğinizi görmenizi sağlar.

Öğün atlamayın. Yemek yemeden çok uzun süre aç kalmak, açlık hissini arttırarak, her zaman sağlıklı değil, en hızlı ve en kolay yemek seçimine yol açabilir.

Sağlığınız ve gezegen için bitkisel besinlere yer verin. Belirli yiyecekleri yemenin uzun vadeli etkilerini düşünerek, bitkisel besinlere yer vermek et ve süt ürünleri gibi hayvansal bazlı gıdaların üretimi sırasında verdiği zararı azaltmak için oldukça önemli.

Kaynaklar

1. Harvard T.H. Chan, School of Public Health. Mindful Eating. Erişim: 04.10.2020, https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/mindful-eating/

2. Köse, G., Tayfur, M., Birincioğlu, İ., & Dönmez, A. (2016). Yeme farkındalığı ölçeği’ni Türkçeye uyarlama çalışması. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 3, 125-134.